فن کویل

فن کویل

فن کویل (FCU) وسیله ای ساده است که شامل مبدل حرارتی و فن است.

این دستگاه بخشی از سیستم تهویه مطبوع موجود در ساختمان های مسکونی، تجاری و صنعتی و … است.

طرز کار فن کویل

آب سرد یا گرم تولید شده ی چیلر یا بویلر توسط پمپ ها از طریق رایزرها به لوله هایی با قطر کوچکتر فرستاده می شوند تا به فن کویل ها (FCU) هدایت شوند.

FCU اساسا جعبه ای با فن داخلی است که هوای داخل فضا را می کشد و آن از روی کویل گرم یا سرد عبور می دهد تا دمای هوا را تغییر دهد و سپس این هوا را به داخل فضا پخش می کند.

آب سرد به  FCU وارد می شود و از طریق کویل خنک کننده (مجموعه ای از لوله های نازک) عبور کرده و گرمای هوای داخل آن را جذب می کند.

آب سرد، گرم شده و در نتیجه هوا در سراسر آن سرد می شود.

هنگامی که آب سرد از کویل خنک کننده خارج می شود، در حدود ۵ درجه سانتی گراد (۵۳.۶ درجه فارنهایت) گرمتر خواهد شد و به ۱۲ درجه ی سانتیگراد می رسد.

سپس آب سردِ گرم شده از طریق رایزرهای مسیر بازگشت به سمت اواپراتور چیلر بازگردانده می شود.

آب سرد مجددا خنک می شود و آماده چرخش درون ساختمان و جمع آوری بار حرارتی بیشتری خواهد شد.

انواع فن کویل ها از لحاظ شکل ظاهری

فن کویل بر اساس شکل ظاهری، محل نصب و نوع کارایی به چندین دسته تقسیم میشوند که عبارتند از :

• فن کویل دیواری
• فن کویل کاستی
• فن کویل زمینی
• فن کویل سقفی

فن کویل دیواری (Wall Mounted)

مدل های دیواری ظاهر بسیار شبیه به اسپیلت های دیواری دارند. و امروزه تبدیل به یکی از رایج ترین سیستم های سرمایشی و گرمایشی در ساختمان ها شده اند.

یکی از علت های مورد استقبال قرار گرفتن مدل های دیواری این است که معمولا در فضاهای کوچک استفاده می شود.

از آنها در حجم کاری کم استفاده میشود در نتیجه میتوانند انتخاب مناسب و مقرون به صرفه ای برای محیط های کوچک باشند.

فن کوئل های دیواری در ظرفیت های بین ۲۰۰ تا ۸۰۰ CFM (سی اف ام) و روبرو زن تولید میشوند.

فن کویل های کاستی (Cassette)

فن کویل های کاستی یکی از جذاب ترین مدل های موجود در بازار هستند چرا که اجزای این دستگاه در سقف کاذب قرار میگیرد و ویژگی های دیگری نیز مانند پوشش فضا به صورت یک طرفه و چهار طرفه دارد.

این دستگاه در دو مدل دو لوله و چهار لوله به بازار عرضه میشوند.

پنل (Panel) فن کویل کاستی بر خلاف مدل سقفی توکار که صرفا روبرو زن میباشد در بیرون سقف (وسط سقف) قرار میگیرند.

هواگیری آن از پنجره ها یا شبکه ها مرکزی که در شکل زیر نشان داده شده است انجام می شود و هوادهی از طریق شبکه های (دریچه های) جانبی شکل میگیرد.

یکی از دلایل محبوبیت این نوع  نصب آسان و ساده آن و کارایی بالای آن است.

فن کویل زمینی (Floor Standing)

فن کویل های زمینی شاید برای خیلی از ما یادآور خاطرات باشد زیرا در گذشته در ساختمان های مسکونی یا ساختمان های اداری از آن استفاده می شدند.

در گذشته از یک پیچ سه سرعته برای کنترل آن استفاده میشود که دما را کنترل نمیکرد.

ولی امروزه مدل های زمینی ترموستات دارند و به صورت اتوماتیک ساخته میشوند.

یکی از معایب بزرگ این مدل این بود که در طراحی فضای محیط را اشغال میکردند و شاید باعث ناهماهنگی در دکوراسیون محیط می شدند.

ولی به دلیل اینکه در دیوار یا سقف کارگذاری نمیشود تعمیر یاسرویس آن ساده تر میشود.

فن کویل داکتی یا کانالی (Ducted)

فن کویل های کانالی یا داکتی معمولا ظرفیت بیشتری نسبت به مدل های کاستی و دیواری دارند و به همین دلیل بیشتر برای محیط های بزرگ استفاده می شوند و برای استفاده از این مدل باید داکت یا کانال کشی کنید.

نام دیگر این دستگاه، فن استاتیک بالا (High Static) می‌باشد که علت آن همان پرتاب باد بالاتر است.

این دستگاه هوا را از طریق کانال منتقل می‌کند؛ یعنی زمانی که پرتاب باد از یک نقطه ای بهینه یا امکان پذیر نیست، این هوا را از طریق کانال به ۴ یا ۱۰ متر دورتر جابجا می‌کند.

این متراژ جابجایی هوا بستگی به ظرفیت و تحمل افت فشار کانال ها نیز دارد و تا فواصل بیشتری نیز امکان پرتاب هوا را دارد.

انواع فن کویلهای داکتی

• مدل سقفی تو کار
• مدل سقفی روکار
• مدل روکار ایستاده

آیا فن کویل ها هوای تازه تولید میکنند؟

در شرایط هوای آلوده کلان شهرها کسانی که قصد دارند برای محیط کار یا محل زندگی خود سیستم تهویه مطبوع (HVAC) تهیه کنند انتظار دارند.

تا علاوه بر اینکه این دستگاه عمل سرمایش و گرمایش را بر عهد داشته باشد از طرفی هوای تازه و مطبوع نیز تولید کند.

ولی آیا فن کویل ها میتوانند هوای تازه نیز وارد هوای ساختمان کنند؟

فن کویل ها از نظر تولید هوای تازه به دو دسته تقسیم میشوند که عبارتند از :

نوع اول

دسته اول فن کویل ها اصلا برای تولید هوای مطبوع طراحی نشده اند و شما برای اینکه از هوای مطبوع در محیط بهره مند شوید نیاز دارید تا با اضافه کردن سیستم هوا ساز مرکزی این قابلیت را برای سیستم تهویه مطبوع خود ایجاد کنید.

در این مدل ترموستات های کنترلی یا سنسورهای مخصوص نصب می شود.

این ترموستات ها با توجه به گرمی و سردی هوا میزان دمای مطلوب را برای محیط تشخیص میدهند و فن کویل به وسیله فن (دمنده) سرمایش یا گرمایش را به فضا تزریق میکند.

نقش هواساز در این فن کویل به این صورت است که بعد از تولید هوای تازه و فیلتر کردن آن رطوبت مورد نیاز را هم تامین میکند و بعد از آن به شکل سرما یا گرما توسط سیستم فن به محیط انتقال داه میشود.

نوع دوم

این دسته از فن کویل ها (فن کویل های کانالی) وظیفه تهویه مطبوع و تامین هوای تازه را به تنهایی بر عهده دارند و شما در این سیستم نیازی به هواساز ندارید ولی این  نوع نمیتواند با کیفیت بالا وظیفه هواساز را بر عهده بگیرد.

اجزای تشکیل دهنده فن کویل ها

• فن
• الکتروموتور
• کویل (مبدل حرارتی)
• شیر هواگیری
• فیلتر
• سینی درین

کاربرد فن کویل

کاربرد این سیستم مربوط به مواردی است که بخواهیم درجه حرارت هر فضا بطور جداگانه کنترل نماییم.

همچنین با استفاده از سیستم کویل از انتقال آلودگی بین اتاق ها جلوگیری به عمل خواهد آمد.

کاربردهای مناسب این سیستم عبارتند از: هتل ها، ساختمان های مسکونی، ساختمان های اداری، بیمارستان ها و غیره.

مزایای فن کویل

مزیت اصلی فن کویل این است که سیستم لوله کشی آن نیاز به فضای کمتری دارد.

این دستگاه قابلیت کار با یک سیستم چیلر و حرارت مرکزی را نیز دارد.

همچنین می توان به منظور کاهش هزینه های انرژی، فضاهای مختلف را به صورت مجزا کنترل نمود.

فن کویل امکان کنترل هر اتاق را به صورت جداگانه فراهم می کند.

از آنجا که این سیستم می تواند با دمای پایین آب نیز گرم شود، درنتیجه برای مناطقی که تولید گرما صرفا توسط صفحات خورشیدی انجام می گیرد مناسب است.

برای طراحی تأسیسات موجود ساختمان، لوله کشی و سیم کشی فن کویل از کانالهای بزرگ مورد نیاز برای یک سیستم تمام هوا ساده تر است.

سیستم لوله کشی فن کویل

سیستم های فن کویل به دو نوع تقسیم می شوند:

فن کویل دو لوله ای

فن کویل دو لوله ای دارای یک لوله ورودی و یک لوله بازگشتی است.

لوله تامین آب سرد یا گرم (بسته به هر فصل از سال) به فن کویل وظیفه انتقال آب را بر عهده دارد.

فن کویل چهار لوله ای

واحدهای فن کویل چهار لوله ای دارای دو لوله تامین و دو لوله بازگشت است.

این موضوع باعث می شود تا آب گرم یا سرد در هر زمان و بر حسب نیاز و فرمان کنترلی وارد فن کویل شود.

از آنجایی که اغلب لازم است همزمان قسمت های مختلفی از ساختمان را گرم یا سرد کنند، ، دستگاه فن کویل چهار لوله ای به دلیل توان تامین همزمان حرارت و برودت بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد.