تجهیزات آتش نشانی

تجهیزات آتش نشانی

تجهیزات آتش نشانی به وسایلی گفته می شود که آتش نشانان در عملیات اطفای حریق و امداد رسانی از آنها استفاده کرده و عملیات امداد و اطفای حریق را انجام می دهند.

با توجه به افزایش جمعیت و ساختمان هایی که مواد آتش زا و قابل اشتعال در آنها وجود دارد، به وجود تجهیزات آتش نشانی در هر ساختمان نیاز است.

تجهیزات آتش نشانی شامل جعبه آتش نشانی، اسپرینکلر، شیلنگ آتش نشانی، قرقره‌ آتش نشانی، هوزرک، خاموش کننده آتش نشانی، اتصالات آتش نشانی، آچار کوپلینگ و شیرهای آتش نشانی می شود.

انواع وسایل آتش نشانی

جعبه آتش نشانی

جعبه آتش نشانی یکی از پرکاربردترین تجهیزات آتش نشانی است و محل مناسبی برای نگهداری ابزارها و وسایل آتش نشانی است.

جعبه‌ آتش نشانی در اندازه، طرح و جنس های با کاربردهای مختلفی تولید می‌ شود و کیفیت و استحکام آن بسیار قابل توجه است.

تمام ابزارهای مقابله با آتش سوزی به دلیل کاربرد در شرایط بحرانی، همیشه باید بهترین کیفیت را داشته و آماده به کار باشند.

جعبه‌ آتش نشانی که در شرایط سخت ‌تر مانند محوطه‌ های باز برای اطفای حریق مورد استفاده قرار می گیرند، باید مجهزتر و با تمهیدات خاصی ساخته شوند.

مثلا استفاده از پوشش رنگ خاص یا متریال ورق استیل در ساخت جعبه آتش نشانی برای محیط ‌هایی با خطر خوردگی بالا ضروری است.

جعبه آتش نشانی فایبرگلاس

مناطق ساحلی در جنوب و شمال کشورمان از مناطقی با اقلیم ‌های خورنده و مهاجم هستند. آب و هوای بسیار مرطوب و گرم، بادهای شدید، سیکل‌های خیس شدن و خشک شدن با آب حاوی املاح می تواد روی کیفیت ابزار آتش نشانی موثر باشد.

غلظت بالای یون کلراید، اختلاف دمای زیاد شب و روز و تماس با مشتقات نفتی مانند نفت خام و گازوئیل و بنزین از مهم‌ترین عوامل تشدید خوردگی و جزء ویژگی‌های اساسی مناطق مهاجم هستند.

در این مناطق جعبه آتش نشانی فلزی کاربرد ندارد و جعبه آتش نشانی فایبرگلاس گزینه مناسبی است.

اسپرینکلر اطفای حریق

اسپرینکلر اطفای حریق یکی از موثرترین، ارزان‌ ترین و ایمن ‌ترین تجهیزات اطفای حریق بوده و دو دسته اسپرینکلر واکنش سریع و اسپرینکلر واکنش استاندارد است.

اسپرینکلر اطفای حریق ابزاری اتوماتیک برای اطفای حریق به شکل خودکار و در مراحل اولیه آتش سوزی است.

تفاوت این دو اسپرینکلر اطفای حریق این است که اسپرینکلر واکنش سریع، در زمان خطر و در شرایط یکسان، زودتر از اسپرینکلر واکنش استاندارد فعال می ‌شود.

الزامات استاندارد بین المللی NFPA روی استفاده از اسپرینکلر واکنش سریع در محیط ‌های مسکونی، تجاری و اداری و محل تجمع و زندگی تاکید دارد.

اسپرینکلر اطفای حریق از نظر شکل و نوع پاشش نیز به سه دسته بالازن، پایین زن و دیواری تقسیم می‌ شود.

اسپرینکلر بالازن معمولا در مواردی که در جلوی پخش مناسب جریان، انسدادهایی وجود دارد کاربرد دارد.

اسپرینکلر پایین زن در تمام شرایط  مورد استفاده قرار می گیرد و عضو پخش کننده جریان در آن به سمت پایین نصب می شود.

اسپرینکلر دیواری روی دیوارهای جانبی ساختمان، به خصوص در راهروها و راه پله  ساختمان ها نصب می‌ شود.

در محیط‌های کم خطر مانند ساختمان های مسکونی، تجاری و اداری باید از اسپرینکلر واکنش سریع یا اسپرینکلر مسکونی استفاده شود.

هر اسپرینکلر دارای یک اجزای حساس به حرارت است که می‌ تواند از نوع حباب شیشه‌ ای یا فلز ذوب شونده باشد.

مکانیزم عملکرد حباب شیشه ‌ای به این صورت است که مایع داخل حباب با افزایش حرارت، حجیم می‌ شود.

با شروع آتش سوزی و افزایش دما، در دمای مشخصی حباب شیشه‌ ای می ‌شکند و به این ترتیب اسپرینکلر فعال شده و آب را روی حریق اسپری می‌ کند.

شیلنگ‌ آتش نشانی

شیلنگ آتش نشانی برای انتقال آب مورد نیاز از یک منبع آب به سمت محل آتش سوزی کاربرد دارد. به دلیل شرایط استفاده و فشار و دبی بالا، شیلنگ باید کیفیت و کارایی بالایی داشته باشد.

شیلنگ آتش نشانی سه نوع هستند؛

شیلنگ نیمه سخت از جنس PVC که  برای ساخت هوزریل آتش نشانی به کار می رود.

شیلنگ‌ آتش نشانی تخت یا برزنتی که مخصوص کاربردهای آتش نشانی بوده و در قرقره‌ها و هوزرک ‌های با شیلنگ تاشونده (برزنتی) استفاده می شود.

این شیلنگ ‌ها دارای یک لایه داخلی لاستیکی و لایه بیرونی از جنس نخ پرلون هستند.

شیلنگ آتش نشانی ضد اسید که  بسیار مقاوم‌ است، برای اطفای حریق در سطح وسیع مورد استفاده قرار می گیرد.

قرقره آتش نشانی

قرقره‌ آتش نشانی یک ابزار مناسب و کاربردی برای اطفای حریق در مراحل اولیه آتش سوزی است و جایگاه مناسب برای شیلنگ ‌های آتش نشانی است.

قرقره‌ آتش نشانی به دو گروه تقسیم بندی می‌ شوند؛ قرقره‌های هوزریل با شیلنگ نیمه سخت و قرقره  با شیلنگ تخت یا تاشونده.

قرقره هوزریل با شیلنگ نیمه سخت دارای سیستم آب رسان داخلی است و کمک می‌ کند بدون هیچ مشکلی در باز و بست شیلنگ، جریان آب از هسته هوزریل و از سیستم آبرسان تامین شود.

هوزریل ‌ها معمولا با شیلنگ‌های قطر 3/4 و 1 اینچ تولید شده و به دلیل دبی و فشار پایین این قرقره، افراد عادی و غیر آتش نشان هم می توانند از آنها استفاده کنند.

نوع دیگر قرقره بدون سیستم آب رسان بوده و برای نگهداری شیلنگ ‌های تخت آتش نشانی به کار می‌ رود.

شیلنگ ‌های آتش نشانی تخت یا برزنتی در این قرقره‌ معمولا با قطر 1.5 اینچ و بیشتر تولید می‌ شوند.

این قرقره‌ ها به دلیل فشار و دبی بالای جریان آب داخل شیلنگ آتش نشانی تخت، برای استفاده آتش نشانان و اپراتورهای حرفه ‌ای هستند.

هوزرک شیلنگ تاشونده یا برزنتی

هوزرک‌ یکی دیگر از تجهیزات اطفای حریق است که برای نگهداری شیلنگ‌ های آتش نشانی تخت مورد استفاده قرار می گیرد.

این ابزار هم مانند قرقره‌ های با شیلنگ تاشونده، مخصوص استفاده آتش نشانان و اپراتورهای حرفه ‌ای است.

ساختار هوزرک‌ا طوری است که شیلنگ آتش نشانی به صورت آویزان در آن قرار می‌ گیرد؛ بنابراین شیلنگ آتش نشانی تخت سریع ‌تر خشک می شود و از پوسیدگی لایه بیرونی آن جلوگیری می شود.

خاموش کننده آتش نشانی

خاموش کننده آتش نشانی یا کپسول معروف ‌ترین ابزار آتش نشانی و اطفای حریق است و انواع مختلفی دارد.

پرکاربردترین خاموش کننده آتش نشانی خاموش کننده‌ پودری و خاموش کننده برپایه گاز CO2 است.

هرخاموش کننده برای اطفای کلاس خاصی از آتش سوزی کاربرد دارد. برخی خاموش کننده‌ها چند منظوره بوده و برای اطفای دو یا سه کلاس حریق کاربرد دارند.

داشتن یک کپسول آتش نشانی در منزل یا محل کار لازم و ضروری است. با شروع آتش سوزی به راحتی با آزاد کردن ضامن شیر و شیلنگ خاموش کننده و با هدف گیری آتش در لحظات اول، اطفا می شود.

انتخاب نوع خاموش کننده آتش نشانی به موارد زیادی بستگی دارد، مثلا برای خاموش کردن آتش سوزی یک تابلوی برق نمی ‌توان از خاموش کننده‌ پودری استفاده کرد. چون پودر خاموش کننده باعث خرابی تجهیزات و تابلوها پس از اطفای حریق می ‌شود.

یکی از خاموش کننده‌ های آتش نشانی با کاربرد وسیع، خاموش کننده‌ چند منظوره ABC است. این خاموش کننده‌ هرسه کلاس حریق A، B و C را به شکل مناسبی اطفا کرده و از کیفیت و قدرت خاموش کنندگی بالایی برخوردار است.

نازل‌های آتش نشانی

نازل‌های آتش نشانی از تجهیزات کلیدی و موثر در عملیات اطفای حریق هستند، بعضی از نازل‌ ها مخصوص استفاده در هوزریل آتش نشانی و برای اتصال به انتهای شیلنگ نیمه سخت هستند.

این نازل‌ها با یک دنباله تبدیلی به شیلنگ‌های نیمه سخت متصل می‌ شوند.

نوع دیگر نازل ‌های آتش نشانی که قطر و دبی آب بیشتری عبور می ‌دهند، مخصوص استفاده آتش نشانان و اپراتورهای حرفه ‌ای بوده و با یک تبدیل Storz به شیلنگ ‌های آتش نشانی تخت متصل می‌ شوند.

نازل ‌های آتش نشانی دارای پاشش جت و پاشش اسپری مخروطی هستند، پاشش جت برای مواقعی که دسترسی به مرکز آتش وجود ندارد یا حجم آتش زیاد باشد، کاربرد دارد.

پاشش اسپری برای مواقعی مانند کاهش دمای محیط دچار حریق و باز کردن راهی برای خروج افراد درگیر در آتش سوزی با ایجاد یک سپر آبی، کاربرد دارد.

اتصالات آتش نشانی

اتصالات آب رسانی آتش نشانی از الزامات هر اکیپ آتش نشانی و اطفای حریق است و عملیات اطفای سریع حریق فقط با داشتن اتصالات با کیفیت بدون نشتی و با اتصال سریع به خوبی انجام می شود.

اتصالات آتش نشانی معمولا در دو گروه طبقه بندی می‌ شوند. اتصالات انگلیسی یا اتصالات آلمانی

اتصالات BS تحت موسسه استاندارد انگلستان تولید می ‌شوند و فقط برای استفاده در فشارهای بالا طراحی شده اند اما اتصالات آلمانی براساس استاندارد DIN آلمان طراحی و ساخته شده اند.

مکانیزم اتصال در این دو گروه کمی تفاوت دارد. در اتصالات انگلیسی، زبانه برنجی نقش اتصال و نگهداری دو جز اتصال را به عهده دارد.

کوپلینگ انگلیسی از دو جز نری و مادگی تشکیل شده اما در اتصالات آلمانی هردو جز اتصال مشابه بوده و دارای زبانه‌ هایی برای جفت شدن با یکدیگر هستند.

آچار کوپلینگ

آچار کوپلینگ یک آچار همه کاره و پرکاربرد در عملیات اطفای حریق و آتش نشانی است که می ‌توان از آن در باز و بست اتصالات و باز کردن درب بشکه ‌ها و باز کردن آچار شیر ایستاده آتش نشانی (هایدرانت) موجود در معابر عمومی استفاده کرد.

لباس آتش نشانان سنگین است و استفاده از یک آچار چند منظوره سبک به جای حمل چند آچار با کاربردهای مختلف، می‌ تواند در عملیات اطفای حریق بسیار کاربردی باشد.

شیرهای آتش نشانی

شیرهای آتش نشانی کنترل جریان آب را به عهده دارند یا برای قطع و وصل جریان آب مورد استفاده قرار می گیرند.

انواع شیرهای آتش نشانی

شیر فلکه‌ آتش نشانی

شیرفلکه آتش نشانی در ابتدای سیستم لوله کشی آتش نشانی تر و خشک مورد استفاده قرار می گیرند و در دو نوع شیر فلکه معمولی و شیرفلکه تنظیم فشار وجود دارند.

نوع تنظیم فشار با دارا بودن مکانیزم کنترل مقدار بسته شدن فلکه آن، فشار آب در بعد از شیرفلکه را در محدوده خاصی کنترل می‌ کند.

شیر ایستاده آتش نشانی (هایدرانت)

شیر ایستاده در معابر شهری و برای عملیات اطفای حریق با فشار و دبی بالا مورد استفاده قرار می گیرد و به دو شکل سطحی و مدفون وجود دارند.

شیر فشار شکن

شیر فشار شکن برای کنترل و تثبیت فشار در ابتدای سیستم لوله کشی آتش نشانی مانند هوزریل آتش نشانی، هوزرک و قرقره‌های با شیلنگ تخت کاربرد دارند.

تفاوت شیر فشار شکن با شیر فلکه تنظیم فشار در این است که شیر فشار شکن مخصوص کنترل و تثبیت فشار بوده و اما شیر فلکه‌ ها قابلیت قطع و وصل جریان را دارند.